Dr Franciszek Maga

07. 12. 17

Wpis dodał: Administrator

Odsłony: 26143

Doktor Franciszek Maga - syn Ziemi Bestwińskiej – Honorowy Obywatel Gminy Bestwina (uchwała Rady Gminy Bestwina nr XLV/321/2002 z dnia 10 października 2002 roku).

Franciszek Maga, lekarz doktor nauk medycznych, działacz społeczny urodził się 6 XII 1923 roku w Bestwinie. Był drugim z pięciorga dzieci Antoniego i Marii z domu Ryszka. Ojciec był właścicielem 10 ha gospodarstwa rolnego. Do szkoły podstawowej uczęszczał w Bestwinie, a ukończył ją w 1936r. w Bielsku. Następnie był uczniem Państwowego Gimnazjum w Bielsku im. Józefa Piłsudskiego.
Wybuch wojny przerwał edukację. W 1940r. rodzina została wywłaszczona i wysiedlona. Młodociany chłopak został przydzielony do bauera, niemieckiego osiedleńca, w charakterze służącego przy koniach. Mieszkał w stajni i ukradkiem się uczył.
Po wojnie w 1946r. ukończył Liceum Przyrodnicze w Bielsku. Rozpoczął studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego, a po roku przeniósł się na Wydział Lekarski Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dyplom lekarza uzyskał 18 XI 1952r. w Akademii Medycznej w Krakowie. Na IV i V roku byk etatowym asystentem profesora Tadeusza Rogalskiego w Zakładzie Anatomii Opisowej i Topograficznej. Był pierwszym lekarzem medycyny w dziejach gminy Bestwina.
W 1952r. wbrew sobie powołany został do służby w Wojsku Polskim w Korpusie Węglowym. Będąc lekarzem wojskowym równocześnie pracował w latach 1953-1954 w Klinice Chorób Zakaźnych Śląskiej Akademii Medycznej w Bytomiu, a w latach 1955-1957 w Zakładzie Rentgenologicznym przy Szpitalu Miejskim im. Dr med. Andrzeja Mielęckiego w Chorzowie, a także jako wolontariusz na oddziale chorób wewnętrznych tegoż szpitala. Pracował również w latach 1953-1956 jako lekarz dyżurny w Pogotowiu Ratunkowym w Siemianowicach Sląskich.
Zdemobilizowany został w 1957r. w stopniu majora rezerwy. Od 15 XII 1957r. został kierownikiem Ośrodka Zdrowia w Bestwinie. Prowadził poradnię ogólną i dla dzieci. Poza pracą w Ośrodku Zdrowia pracował w niepełnym wymiarze godzin w Zakładzie Rentgenologii w Miejskiej Przychodni Obwodowej w Bielsku-Białej. W 1957r. uzyskał specjalizację I stopnia w zakresie radiologii, w 1977r. I stopnia w zakresie chorób wewnętrznych, a w 1978r. uzyskał specjalizację II stopnia w zakresie medycyny ogólnej. Żonaty od 1953r. z Zofią z domu Wieczorkiewicz , Bestwinianką. Ma trójkę dzieci: córka Maria magister farmacji - kierownik apteki w Bestwinie, syn Maciej absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie - artysta malarz - przebywający w USA portretował m.in Prezydenta USA Ronalda Reagana) i drugi syn Paweł dr n. med. Ordynator w Klinice II Katedry Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Doktor Franciszek Maga nigdy nie należał do żadnej partii ani stronnictwa politycznego.
Doktor Franciszek Maga pracuje w swej rodzinnej wsi już 45 lat. Wrócił po studiach i służbie w Wojsku Polskim w rodzinne strony, by - jak to określił „wypełnić swoją powinność". W 1957r. został zatrudniony w Bestwinie na podstawie prośby skierowanej do władz przez społeczność tamtejszej gminy. Rozpoczął organizację ośrodka zdrowia w starym zamku Habsburga. Zainicjował samoopodatkowanie się ludności na remont pomieszczeń na ośrodek. Pod koniec lat sześćdziesiątych był inicjatorem budowy nowego ośrodka zdrowia. Ośrodek pod kierunkiem dr Magi wybudowano jeszcze przed powstaniem Narodowego Funduszu Ochrony Zdrowia. Ze środków budżetu państwa pokryto tylko 20 % nakładów, resztę kosztów pokryły miejscowe zakłady pracy. a przede wszystkim mieszkańcy przez samoopodatkowanie się i bezpłatną robociznę oraz transport. Po roku budowy w 1972r. otwarto Gminny Ośrodek Zdrowia. Wysiłek miejscowej ludności upamiętnia tablica na terenie Ośrodka o treści:" Ośrodek ten powstał siłami i środkami mieszkańców Bestwiny, Bestwinki, Janowic, miejscowych zakładów pracy oraz państwa." Obecnie Gminny Ośrodek Zdrowia po rozbudowie w 1985 r. poza poradniami: ogólną, pediatryczną, ginekologiczno-położniczą, laryngologiczną i gabinetem dentystycznym mieści laboratorium, pracownię rentgenowską, EKG, USG, fizykoterapię, punkt szczepień, pralnię i aptekę z mieszkaniem i pomieszczenia dla Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bestwinie.
Na kilka 1at przed powstaniem Ośrodka dr Maga byk współinicjatorem i aktywnym realizatorem idei budowy wodociągów i gazyfikacji wsi, zwłaszcza w pierwszym, trudnym okresie pionierskim, kiedy nie było wzorców do naśladowania. Sołectwo Bestwina miało pierwszą w powiecie sieć wodociągową i gazową. Obecnie w całej Grninie Bestwina ( sołectwa: Kaniów, Bestwina, Bestwinka. Janowice) wszystkie domy są zaopatrzone w gaz z sieci i wodę z własnego ujęcia w Kaniowie, a tym samym w każdym domu jest ciepła woda i łazienka.
Szczególnie aktywnie dr Maga uczestniczył w pozostałych przedsięwzięciach gminy: był inicjatorem budowy apteki, czterooddziałowego na 120 dzieci przedszkola i wspłinicjatorem budowy Domu Strażaka w Bestwinie. Był niestrudzonym przewodniczącym społecznych komitetów budowy tych obiektów, kierując całością poczynań począwszy od sporządzenia dokumentacji, gromadzenia środków finansowych, poprzez zaopatrzenie, należyte wykonawstwo, terminowe zakończenie i rozliczenie. Nadzorował budowę domu pogrzebowego - kaplicy na miejscowym cmentarzu. Wniósł również swój wkład przy budowie Domu Sportowca w Bestwinie. Ruszył także z miejsca budowę poczty w Bestwinie.
Wymienione obiekty urzekają swoją architekturą i funkcjonalnością. I tak marzenia Doktora zostały w pełni zrealizowane. W Trzeciej Rzeczypospolitej dnia 14 X 1990r. w czasie uroczystości poświęcenia i oddania do użytku Domu Strażaka w Bestwinie doktor Franciszek Maga został uhonorowany Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Dom Strażaka potraktowano jako centrum kulturalne gminy i wybudowano go na bazie istniejącego od 1930 roku Domu Ludowego.
Wiele ^`czasu i energii dr Maga poświęcił walcząc z władzami państwowymi w latach 1978-1980 o reaktywowanie Gminy Bestwina, która w 1977r. została włączona do Miasta i Gminy Czechowice-Dziedzice (zbieranie podpisów, organizowanie zebrań wiejskich, korespondencja i kołatanie z delegacjami do władz, szczególnie wojewódzkich). To połączenie Czechowic-Dziedzic, dobrze uprzemysłowionego miasta, z rolniczą wsią nie sprawdziło się. Bestwina zwyciężyła pod przewodnictwem Doktora.
Jeszcze raz został poważnie zagrożony byt Bestwiny, tym razem nie tylko administracyjny, ale ekologiczny. Widmo Rafinerii Nafty „Czechowice II" ze wszystkimi negatywnymi skutkami ekologicznymi w granicach Gminy Bestwina ciążyło przez trzy lata od 1989 do 1991r. Doktor Maga kierował skutecznie akcją społecznego sprzeciwu w tej sprawie.
Dr Maga w radach pracuje bez przerwy od 1964r. jako radny gromadzkich, powiatowych i gminnych samorządów. Był przez trzy kolejne kadencje Rzecznikiem Dobra Służby Zdrowia w Komisji Kontroli Zawodowej przy Wydziale Zdrowia i Opieki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
W latach 1966 - 1970 współpracował z Katedrą Medycyny Sądoweej Akademii Medycznej w Krakowie w badaniach nad serologicznym zróżnicowaniem populacji polskiej w ramach Międzynarodowego Programu Biologicznego ( Sekcja Adaptacji Człowieka subsydiowanych przez PAN). Program ten obejmował w swym zakresie układy grupowe krwi, układy grupowe białek surowicy i układy grupowe enzymów surowicy. Badania te były przeprowadzone też na populacji bestwińskiej. Do tego były włączone setki mieszkańców, całe rodziny w trzech pokoleniach. Dr Maga jest współautorem kilku opracowań z tego zakresu. Także rozpracował zjawisko betaninuri ( wydalanie czerwonego barwnika roślin z moczem np. po ćwikle). Badania te tez były prowadzone na populacji bestwińskiej. Badaniami swoimi podważył istniejące stanowisko nauki w tej sprawie. Za rozprawę z tego zakresu „Badania rodzinne nad wydalaniem betaniny w moczu" uzyskał stopień naukowy doktora nauk medycznych w 1970r. Praca ta jest przyczynkiem do nauki światowej.

Doktorat wysoko ocenił prof. Dr hab. N. med. Romuald Gutt, profesor historii medycyny, etyki i propedeutyki medycyny Pomorskiej Akademii Medycznej. Prof. Gutt w Propedeutyce medycyny (PZWL, I wyd. 1982, II wyd. 1985) wymienia Magę obok wielu sław historii medycyny i stawia za wzór lekarza praktyka i naukowca dla studentów medycyny. Pisze: „Absolwent wydziału lekarskiego będzie lekarzem. Czy będzie równocześnie naukowcem”? Zawsze można pracować naukowo i można to czynić z dala od instytutów czy klinik, można wszędzie czynić spostrzeżenia, konfrontować je i weryfikować''.

Dokonywanie nowych spostrzeżeń jest możliwe wszędzie. Mówiąc o świątyni nauki Biegański podkreślił, że niekoniecznie trzeba zajmować miejsce w pobliżu ołtarza, można bowiem pomodlić się również w przedsionku.

Walne Zgromadzenie Polskiego Towarzystwa Medycyny Ogólnej i Środowiskowej w Lublinie dnia 17 IX 1992r. nadało doktorowi Franciszkowi Madze członkostwo honorowe Towarzystwa.. Dr Maga był niejako żywą ilustracją tematu III Krajowego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Medycyny Ogólnej i Środowiskowej: lekarz podstawowej opieki zdrowotnej - badacz, obserwator, promotor zdrowia w środowisku - który odbył się w dniach 17-19 IX 1992r. w Lublinie.

W 1995r. został jednym z pięciu laureatów nagrody im. Wojciecha Korfantego przyznany przez kapitułę Związku Górnośląskiego: „ Za konsekwencję w działaniu i pasje społecznikowskie na rzecz swojej małej ojczyzny".

Powodzenie Doktora Magi polega też na tym, że kontakt lekarz-pacjent rozszerzył na lekarz - społeczność gminy. Nie tylko starożytne: salus aegroti, ale rozszerzone w czasach najnowszych et populi suprema lex esto jest dewizą współczesnego lekarza : „ dobro chorego i społeczeństwa jest najwyższym prawem". To wyjście Doktora Magi z ośrodka zdrowia do środowiska było konieczne, by zdrowie swych podopiecznych potraktować jako dobre samopoczucie fizyczne, psychiczne i społeczne, zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia.

Doktor Maga pacjenta w gabinecie i populację podopieczną widzi w złożoności psycho-socjo-biologicznej i zaspakaja te trzy potrzeby przez pracę lekarza w gabinecie i lekarza społecznika w środowisku. Dziennikarz po rozmowie z miejscową ludnością określił Magę jako kogoś „ kto przyniesie ukojenie w bólu, pomoże w chorobie, ale jest też kimś, do kogo zwrócić się można z chorobami duszy. Jest niestrudzonym lekarzem bez reszty oddanym swoim pacjentom. Przez wszystkie lata od rana do wieczora trwa w służbie, jak nie w gabinecie to przemierza drogi Bestwiny, Bestwinki i Janowic do obłożnie chorych bez względu na pogodę i porę dnia".Doktor medycyny Franciszek Maga trwale zapisał się w historycznej pamięci gminy Bestwina. Zrealizował dewizę z Etyki B. Spinozy ( 1632-1677): "Sub specie aeternitatis"- traktować sprawy, rzeczy „z punktu widzenia wieczności". Na koniec znamienity cytat:

„Nieprawdą jest, co powiadają, że w głuchej prowincji człowiek inteligentny pod wpływem otoczenia marnieje. Ginie tylko słaby, człowiek zaś silny nie podda się otoczeniu, lecz go swoją obecnością i swoim przykładem podniesie. Nieprawdą jest także, że człowiek kształcić i rozwijać swój umysł może tylko przy ołtarzu nauki. Nieraz ci, co stoją w kruchcie kościelnej, szczerzej się modłą, aniżeli ci, co stoją przy ołtarzu. Tak samo i w Świątyni nauki nie muzea, nie pracownie stanowią o wynikach naukowych, lecz ludzie, ich zdolności, a przede wszystkim gorąca chęć kształcenia się i zamiłowanie do nauki" (Władysław Biegański.Myśli i aforyzmy o etyce lekarskiej. Wyd. 4. Warszawa 1957 s. 114).